Quyền được sống nơi mình chọn lựa trên đất nước mình

Quyền được sống nơi mình chọn lựa trên đất nước mình Bài đăng lại trên báo Thanh niên Tương Lai

Cái quán tính "xin - cho" của một thời bao cấp để một dấu ấn quá đậm trên gương mặt xã hội cho nên nhiều lúc, nhiều nơi, nhiều cơ quan công quyền và cán bộ quản lý nhà nước các cấp đã quên mất "quyền của dân". Đại hội X vừa rồi khẳng định "Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Cần xây dựng cơ chế vận hành của Nhà nước, bảo đảm nguyên tắc tất cả quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân dân". Và từ ngày 1.7.2007, khi Luật Cư trú bắt đầu có hiệu lực, một cột mốc ghi nhận quyền được sống nơi mình đã chọn của người dân được pháp luật quy định và tạo điều kiện thực hiện, là một bước tiến đáng mừng của tiến trình dân chủ hóa xã hội đang được đẩy mạnh. Thật ra thì quyền được sống nơi mình đã chọn đã được Hiến pháp 1946 và rồi sau đó Hiến pháp 1992 ghi rõ trong Điều 68: "Công dân có quyền tự do đi lại và cư trú trong nước…". Song trong thực tế, quyền "bất khả xâm phạm" đó vẫn chưa được thực thi đầy đủ, biết bao công dân vẫn phải chịu thân phận "phó thường dân" khi mà được đăng ký hộ khẩu chỉ là một ước mơ xa vời đối với hàng triệu người từ nông thôn ra thành phố sống để kiếm việc làm. Với Luật Cư trú có hiệu lực từ hôm nay, ước mơ đó đang được thực hiện. Phạm vi điều chỉnh của luật gồm 2 nội dung chủ yếu: quyền tự do cư trú của công dân và việc đăng ký, quản lý cư trú. Cả hai nội dung đó có mối liên quan quy định lẫn nhau, không có những quy định công khai và minh bạch về việc đăng ký và quản lý, mà chủ yếu là nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước đối với việc đảm bảo thực thi quyền tự do cư trú của công dân, thì quyền đó cũng chỉ nằm trên giấy. Chính vì thế mà dư luận đặc biệt quan tâm đến nghĩa vụ và cách ứng xử của các cơ quan quyền lực đối với việc thực thi luật. Và thật mát lòng với lời khẳng định: "Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành quy trình nghiệp vụ quản lý cư trú. Trong lực lượng vũ trang, đó là mệnh lệnh. Chỉ được làm và phải làm như thế" của vị trung tướng Phó tổng cục trưởng Cảnh sát trả lời cho câu hỏi "dân nộp hồ sơ đăng ký cư trú mà bị đùn đẩy trách nhiệm không giải quyết thì sao?". Về việc làm sao để UBND xã phải xác nhận "yếu tố hợp pháp" cho dân theo Nghị định 107, câu trả lời cũng thật rành rọt, dứt khoát: "Thủ tướng đã ký ban hành tức là địa phương phải chấp hành. Nghị định nêu ra thủ tục như vậy tức là UBND xã có nghĩa vụ phải thực hiện. Có tranh chấp thì phải xác nhận là có, mà không tranh chấp phải xác nhận là không. Không thể từ chối yêu cầu của dân!". Dân chờ đợi câu trả lời nghiêm cẩn và minh bạch ấy đã lâu, 2 triệu người đủ điều kiện nhập hộ khẩu đang hiểu rằng, với thái độ nghiêm cẩn và minh bạch của cơ quan quản lý nhà nước, ước mơ cháy bỏng của họ đang được thực hiện. Từ câu trả lời của vị trung tướng công an(*), dân thấy rõ quyền của mình là có thật, quyền ấy được bảo vệ và được sự hậu thuẫn vững chắc về mặt pháp lý và lực lượng thực thi. Có thể cái quán tính của căn bệnh "hành dân" vốn là trọng bệnh chưa thể dẹp bỏ một sớm một chiều. Chính vì thế, việc tuyên truyền, phổ biến về quyền công dân được thể hiện trong Luật Cư trú cùng với các văn bản liên quan để từng người dân hiểu rõ, biết dựa vào đó để làm điểm tựa mà yêu cầu cơ quan công quyền thực thi nghiêm chỉnh. Quyền được sống nơi mình đã chọn lựa, đó là quyền của người nhập cư nói riêng và quyền công dân nói chung đang được hậu thuẫn vững chắc bởi luật và bởi tinh thần nghĩa vụ và tính minh bạch từ câu trả lời tuyệt vời của vị trung tướng công an. (*) Báo Pháp Luật TP.HCM ngày 27.7.2007 Tương Lai

http://www1.thanhnien.com.vn/Chaobuoisang/2007/7/2/199142.tno